رتبه : (سطح مبتدی تا متوسط)

مبانی هنرهای تجسمی (ریتم)

هوالمصور 

آنجا که طبیعت توقف می کند هنر آغاز می شود. ویل دورانت

با سلام خدمت دوستان عزیز و عکاس

در ادامه مرور مبانی هنرهای تجسمی با درخواست دوستان مبحث ریتم و ریتم شکن را بررسی خواهیم کرد.

کلمه ریتم با تکرار ارتباط مستقیم دارد ، ریتم عبارت است از : تکرار هر گونه شکل، رنگ، موقعیت و حرکت شبیه به هم طبق نظمی معین. انسان خود را با ریتم های گوناگون طبیعت هماهنگ ساخته مانند: ریتم شب و روز این ریتم های ممتد و تکراری، در حقیقت منشا ادراک زندگی است که در آثار هنری انعکاس می یابد. در بین هنرها، ریتم در هنر موسیقیایی نمود بالایی دارد. در واقع موسیقی چیزی جز ریتم های مختلف نیست.

   همانطور که قبلا اشاره شد ریتم یکی از عناصر بصری است، در تمام رشته های هنرهای تجسمی، مورد استفاده هنرمندان قرار می گیرد. زمانی که عناصری شبیه هم با فاصله های مرتب، تکرار شوند، ترکیبی ریتمیک بوجود می آید. ریتم میتواند متضاد و یا متفاوت باشد، که باعث پویایی تصویر میشود. علاوه بر القاء نظم و ترتیب، نوعی تنوع و راحتی بصری در مقابل خشکی و سردی یکنواختی ایجاد می کنند. وجود ریتم های مشابه و متضاد باعث ایجاد حس وحدت در یک اثر هنری می شوند.

 

    به طور کلی ریتم، چه در طبیعت و چه در هنر، دارای سه جنبه اصلی و بنیادی است، تکرار، تناوب و رشد. که آن را میتوان به این گونه تقسیم بندی کرد:

1) ریتم یکنواخت که از تکرار ساده یک عنصر بصری ایجاد میشود.

2) ریتم متناوب که از تکرار یک مجموعه عناصر به صورت منظم و متناوب ایجاد میشود.

3) ریتم کاهشی و افزایشی و یا تکاملی که از رشد یک عنصر در کادر ایجاد میشود.

گاهی از ریتمی به نام ریتم موجی هم نام برده میشود که با خطوط و سطوح منحنی ایجاد میشد، از آنجایی که خود زیرمجموعه ریتم متناوب محسوب میشود جداگانه از آن نام نبردم.

 

ریتم در هنرهای بصری، به شکل های مختلف ارائه می شود، که به بعضی از آنها در زیر اشاره می کنیم:

الف) شکل ها و فرم هایی مشابه که از نظر اندازه، جهت و موقعیت نیز یکسان هستند؛ که به آن ریتم تکراری می گویند.

 

ب) شکل ها و فرم های مشابه، که فاصله آنها از یکدیگر یکسان نباشد.

 

ج) شکل ها و فرم های هم خانواده، که از نظر رنگ، اندازه، جهت و موقعیت با هم متفاوت باشند.

 

د) ممکن است ترکیبی از دو نوع ریتم باشد.

 

ه) تکرار شکل هایی مشابه که اندازه آنها تدریجا کم یا زیاد می شود و در سطح تصویر باعث ایجاد عمق می شود؛ ممکن است دارای ریتمی کاهشی یا افزایشی باشد.

 

قبلا گفتیم که ریتم به تصویر نظم و وحدت بصری میدهد، اما گاهی ممکن است این انضباط بصری ایجاد خستگی و کسل کنندگی برای مخاطب داشته باشد ، برای رفع این موضوع عکاسان و هنرمندان تجسمی راهی پیدا کردند به نام ریتم شکن

 

ریتم شکن ایجاد حس خوبی در مخاطب ایجاد میکند ، نقطه ای که ریتم شکسته شده دارای انرژی بصری بالایی میشود که مخاطب را با رضایت جلوی اثر تجسمی نگه میدارد ، درضمنی که برای خود هنرمند نقطه ای می شود برای القای مفهوم مورد نظرش