مبانی هنرهای تجسمی بافت ( یا تکسچر)

رتبه : (سطح مبتدی تا متوسط)

مبانی هنرهای تجسمی (بافت یا تکسچر)

هوالمصور 

«اگر عکستان خوب نشده پس به اندازه کافی به سوژه نزدیک نشده‌اید» رابرت کاپا

با سلام خدمت دوستان عزیز عکاس

در ادامه مباحث قبلی به یکی دیگر از عناصر سواد بصری به نام بافت میپردازیم. به طور ساده به سطح رویه هر شیء بافت میگویند، بافت با حس لامسه ارتباط مستقیم دارد. البته این تعریف در هنرهای تجسمی کمی متفاوت است، چون ممکن است به بافت هایی برسیم که اساسا قابل دریافت لامسه ای نباشند.

 

برگردیم به تعریف اول؛ سطح رویه هر شی را بافت میگویند، از زمان کودکی اولین تجربه های ما از راه حس لامسه بوده درنتیجه هر آنچه را میبینیم به علت تجربه حس لامسه برداشتی از بافت آن خواهیم داشت. بافت به دو دسته بافت های لامسه و بافت های بصری تقسیم میشوند.

 

بافت قابل لمس بافتی است که نه تنها با چشم دیده می شود، بلکه با دست هم قابل لمس است. بافت لامسه در هنرهایی چون معماری، نقش برجسته، مجسمه ملموس است؛ اما بافت های بصری تنها با چشم قابل درک هستند و در هنرهای تجسمی مثل: طراحی، نقاشی، عکاسی، خطاطی دیده میشوند، که به دو صورت ترسیمی و تصویری بوجود می آیند؛ البته موضوع بحث ما در عکاسی تصویری هاست.

 

بافت های ایجاد شده از اشکال و رنگ ها و اشیای اطراف ما می توانند به سادگی و طبق الگویی منظم یا نامنظم به صورت بافت در عکس خودنمایی کنند. استفاده مناسب و موثر از بافت به عکس قوت می بخشد، قوت لنزهای گران قیمت بر اثر ایجاد شفافیت و ثبت جزییات بافت سوژه است. بافت ها همه جا، در محیط های طبیعی و مصنوعی، در اطرافمان هستند. یک عکاس ابتدا باید بافت را پیدا کند و سپس از آن برای بهبود کارش استفاده کند. با پدید آمدن مکروفتوگرافی (به ویژه عکاسی هوایی) و میکروفتوگرافی (عکاسی ذره‌بینی) دید تازه‌ای به بافت‌های موجود در طبیعت پدید آمد که پیش از این انسان بدان دسترسی نداشت.

 

بافت ها به طور نامحدود در اطرافمان حضور دارند. این که از کدام بافت در چه کادربندی و ترکیب بندی استفاده شود به خلاقیت و دیدگاه عکاس مربوط است. مثلا یک بافت می تواند یک ساختار قوی، یک زمینه ی کاملا مشخص، تکرار چشمگیر عناصر، یا رنگی باشد که به عکس جان می بخشد. استفاده از بافت ارزش تصویر را زیاد میکند.

 

بافت در طبیعت به صورت نامنظم دیده می شود، بر خلاف بافتهای منظم مصنوعی،‌ عکاس با توجه به مفهوم مورد نیاز در عکسش از آنها استفاده میکند؛ عکاس میتواند بافت را با مجموعه ای از خود عناصر، با نگاه عکاسانه و زوایای مختلف خلق کند. این جنبه ی خلاقانه، عکاسی از بافت نامنظم را نسبت به بافت منظم خیلی دشوارتر ساخته است اما به عکاس آزادی عمل می دهد تا بافت مورد نظرش را از هرآنچه که می بیند خلق کند.

در طبیعت محدوده بی پایانی از هر بافت موجود است. شکل ساده ی قرارگیری سنگ ها، خطوط درختان یا رگبرگ ها، هم در مقیاس بزرگ و هم در مقیاس کوچک و ماکرو قابل عکاسی هستند. اغلب جزئیات موجود در عناصر طبیعی بافت های جذابی را خلق می کنند. بافت های مصنوعی ، مخصوصا در عکاسی معماری بسیار یافت میشوند، هم به صورت عکاسی از قسمت های مختلف بنا مانند مجموعه ای از سازه های منظم و هم به صورت نگاه پرنده و از بالا به صورت عکاسی از بافت شهری. عنصر بافت اگر به درستی در ترکیب بندی استفاده شود باعث ایجاد اثری والا میشود چه به صورت مصنوعی و منظم و چه به صورت طبیعی و نا منظم، استفاده از بافت های متضاد هم، میتواند به جذابیت اثر کمک کند.

 

بافت و نور دو عنصر جدا نشدنی هستند، به صورتی که موقعیت نور متناسب با موقعیت سطح است، یعنی نحوه تابش نور به بافت مورد نظر اهمیت بسیاری دارد، برای عکاسی از بافت های خشن بهتر است از نور مایل از یک طرف استفاده کرد تا نور و سایه بافت را بهتر نشان دهد، فرقی ندارد در آتلیه مشغول عکاسی هستید و یا در طبیعت، نور مایل بافت خشن را بهتر نشان میدهد. اگر لازم شد از بافتی ملایم تر عکاسی کنید و یا با توجه به موضوع، نیاز به مهار کردن بافت خشن داشتید از نور مستقیم استفاده کنید تا باعث تخت شدن بافت شود و ملایم تر به نظر برسد. بهترین تمرین برای درک این موضوع عکاسی از لباس بافتنی با دو صورت نور پردازی مستقیم و کناره است.

برای رسیدن به یک عکس بافت خوب فوکوس دقیق خیلی مهم است، برای این کار بهترین گزینه استفاده از فوکوس اتوماتیک دوربین است مگر در جاهایی که امکانش نباشد، اگر عکس شما فقط به صرف بافت عکاسی میشود باید از فاصله مناسبی استفاده کنید که هم جزئیات را داشته باشید و هم وسعت مناسب در کادر، از جزئیات در نمای بسته تری عکس بگیرید تا اطلاعات بیشتری برای ویرایش در اختیار داشته باشید.

 

 

برای رسیدن به یک بافت یک دست بهتر است از زاویه نود درجه استفاده کنید تا بافت دچار اعوجاج نشود و نیازمند ادیت در نرم افزار نشود. مشکل ترین سطح ها برای عکاسی آنهایی هستند که بازتاب می کنند. برای عکاسی از بافت براق نیاز به فیلتر پولاریزه برای حذف بازتاب هاست. برای عکاسی از تکسچر از عمق میدان کم استفاده نمیشود تا کل بافت در فوکوس کامل باشد، بهتر است از ایزوی پایین استفاده شود تا نویز به بافت اثر لطمه نزند.

 

 

بعضی از بافت ها فقط با دیدن درک میشوند مثل بافت آسمان در عکاسی نجوم، گاهی بافت برای ایجاد مفهومی خاص به عکس اضافه میشود مخصوصا در ژانر فتومونتاژ